هما نعمانی 
شامپو اولین و برترین محصول شناخته شده بهداشتی مرتبط با موهاست. امروزه شامپوها از متنوع‌ترین محصولات آرایشی بهداشتی در سراسر دنیا هستند. البته شامپو به عنوان قدیمی‌ترین محصول مرتبط با مو هم شناخته می‌شود. در این گزارش قصد دارم شما را به سفری تاریخچه شامپو ببرم. به شما بگویم که شامپوها از چه موادی ساخته می‌شوند. چطور باید یک شامپوی مناسب انتخاب کنید و چرا شامپوها هم حیاتی هستند هم می‌توانند برای مو مضر باشند. پس تا پایان گزارش با من همراه باشید.
شامپو چیست و چه پیشینه‌ای دارد؟
در واقع کلمه شامپو از واژه هندی “چامپانا” به معنی “ماساژ دادن” گرفته شده است. قبل از اینکه شامپوها اختراع و تولید بشوند گیاهان قابض‌کننده مثل سدر و چوبک، برای شستشوی موها مورد استفاده قرار می‌گرفتند. کمی بعدتر، این صابون‌ها بودند که برای پاک کردن موهای سر به کار گرفته شدند. اما یکی از مشکلات اصلی آنها این بود که باعث خشکی موها می‌شدند. نمونه‌های اولیه شامپو در قرن 15 میلادی در هندوستان تولید شدند. این شامپوها از جوشاندن گیاه اسپیدونس و اضافه کردن انگور فرنگی، تولید شدند. با استعمار هند توسط انگلستان این محصول به کشورهای اروپایی منتقل شد. شامپوها به فرآیند تکامل خود تا امروز در اروپا ادامه دادند.
شامپوهای امروزی از چند مواد شیمیایی اصلی و ترکیبات تقویتی ساخته می‌شوند. شامپوهای استاندارد باید بتوانند بدون ایجاد سوزش و التهاب در پوست سر، چربی‌ها و آلودگی‌ها ناخواسته را از بین ببرند. همچنین از خشک شدن موها جلوگیری کنند.
شامپو از چه موادی ساخته می‌شود؟
ترکیبات سازنده شامپو به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند. مواد فعال سطحی و افزودنی‌ها. فعال کننده در واقع هسته مرکزی شامپو هستند و وظیفه شویندگی را به عهده دارند. این ترکیبات از مواد آنیونی، کاتیونی، آمفوتری و غیریونی انتخاب می‌شوند. افزودنی‌ها ترکیباتی هستند که خاصیت تقویت کنندگی، خوشبوکنندگی، نرم کنندگی، تنظیم pH و ضخیم کردن موها را به عهده دارند. انتخاب دقیق هر دو گروه از ترکیبات باعث می‌شود شامپوی مناسب نیاز مصرف کننده تولید شود.
البته در سال‌های اخیر بعضی از ترکیبات به عنوان ترکیبات سمی شامپو شناخته و حذف شدند. این ترکیبات شامل موادی مانند پارابن‌ها، دی اکسان، قطران است. گفته می‌شود امروزه این مواد تا حد ممکن از محصولات آرایشی و بهداشتی علی الخصوص شامپوها حذف شده‌اند. تحقیقات نشان داده است که این ترکیبات در طولانی مدت می‌توانند سرطان‌زا باشند. بنابراین هنگام خرید شامپوها حتماً به عبارت‌های فاقد پارابن توجه کنید. همچنین توجه داشته باشید که برچسب مواد تشکیل دهنده آنها را به دقت مطالعه کنید.
مزایای شامپو برای موها کدام است؟
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که باعث می‌شود همه به استفاده از شامپو نیاز مبرم داشته باشیم ایجاد حس تازگی و طراوت است. شامپوها می‌توانند چربی‌های ناخواسته پوست سر و ساقه مو را از بین ببرند. این کار به نحوی موثر باعث افزایش خون رسانی در پوست سر می‌شود. همچنین با جلوگیری از ایجاد آلودگی‌ها باعث رشد بیشتر موها می‌شود. از بیماری‌های پوست سر و آلودگی‌های قارچی به طور موثری جلوگیری می‌کند. التهاب و خارش پوست سر را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. باعث درخشندگی ساقه مو هم می‌شود. از طرفی بعضی از شامپوها با داشتن مواد تقویتی باعث رشد و تقویت ریشه و ساقه مو هم می‌شوند.
چگونه شامپو می‌تواند به موها آسیب بزند؟
اشتباه در انتخاب شامپوی مناسب، یک اشتباه مرگبار برای موهای شماست. شناخت جنس مو و نیاز آن نقش اساسی در انتخاب شامپو ایفا می‌کند. به عنوان مثال اگر موهای شما خشک و شکننده است انتخاب شامپوهای حاوی سولفات می‌تواند هرروز وضعیت موهایتان را وخیم تر کند. همچنین اگر موهای رنگ یا دکلره شده دارید استفاده از شامپوهای معمولی روزانه اصلا به نفع شما نیست. برعکس استفاده از شامپوهای حاوی سولفات برای کسانی که موهای خیلی چرب دارند ضروری به نظر می‌رسد. در نتیجه برای اینکه شامپوی شما دشمن موهایتان نباشد، بهتر است ابتدا جنس و نیاز موهای خود را به خوبی شناسایی کنید. سپس به دنبال ترکیبات موثر و مناسب موهایتان بگردید.
بهترین شامپو برای موهای خشک
اگر موهای خشک و شکننده دارید، به طوری که ساقه موهای شما نازک و شکننده است. یا احساس میکنید تارهای مو ضخیم و زبر شده‌اند، بهتر است به دنبال ترکیبات نرم‌کننده و روغنی در شامپوها بگردید. شامپوهای حاوی روغن بادام، شی باتر، خاویار و روغن زیتون از جمله بهترین شامپوها برای موهای خشک هستند. این شامپوها همچنین به درمان شوره سر خشک هم کمک می‌کنند.
بیشتر بخوانید:چرا موی خشک و آسیب دیده داریم؟ علت‌ها و درمان‌ها
بهترین شامپو برای موهای چرب
افراد با موهای چرب معمولاً نسبت به دیگران، وابستگی بیشتری به شامپو دارند. شامپوهای حاوی سولفات از جمله قوی‌ترین شامپوهای شوینده هستند. آنها می‌توانند تمام چربی‌های ناخواسته را به خوبی از بین ببرند. بعضی از شامپوهای که تحت عنوان شامپوهای قبل از کراتین یا کلاریفاینگ هم شناخته می‌شوند برای کسانی که چربی بیش از حد دارند توصیه می‌شود. قدرت شویندگی این شامپوها ده برابر شامپوهای معمولی است.
بیشتر بخوانید:موی چرب و 8 عادتی که باعث تشدید آن می‌شود؛مراقبت از موها با ترک عادت‌های غلط
بهترین شامپو برای موهای رنگ شده
موهای رنگ یا دکلره شده بیشتر از موهای معمولی نیاز به مراقبت دارند. یکی از اصلی‌ترین کارهایی که برای نگهداری از موهای رنگ شده باید انجام دهید، تهیه یک شامپو مخصوص است. شامپوهای مناسب موهای رنگ شده، باعث تثبیت رنگ مو، بسته شدن کوتیکول‌ها و جلوگیری از خشکی و موخوره می‌شوند. این شامپوها معمولاً بدون سولفات و پارابن هستند. به دلیل داشتن کراتین خاصیت نرم‌کنندگی دارند و باعث ضخیم‌تر شدن موها هم می‌شوند.
بیشتر بخوانید:تقویت موهای رنگ شده با روش های کاربردی و آسان
شامپوهای ضد ریزش مو
یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از ریزش مو و درمان آن، تقویت خونرسانی در پوست سر است. گیاهانی مانند رزماری، نعنا، زنجبیل و سیر می‌توانند گردش خون را در پوست به طور موثری بالا ببرند. بنابراین اگر به دنبال شامپوهای ضد ریزش مو می‌گردید بهتر است به دنبال شامپوهای حاوی این عصاره این گیاهان باشید.
شامپوهای پروتئینه و تقویتی
بعضی مواد افزودنی‌های شامپو، با پوشاندن ساقه مو می‌توانند به ضخیم‌تر شدن آن کمک کنند. یکی از مهمترین این ترکیب‌ها کراتین است. کراتین موجود در شامپوهای حجم‌دهنده می‌تواند باعث ضخیم تر شدن موها بشود. بنابراین اگر تار موهای شما نازک است به دنبال شامپوهای حاوی کراتین، کلاژن، زینک و بیوتین بگردید. این ترکیب باعث نرم تر شدن موها هم می‌شوند. چرا که می‌توانند رطوبت را درون ساختمان مو به دام بیندازند.
شامپوهای رنگ موقت
رنگ کردن موها آن هم وقتی که دست تنها هستید، کار ساده‌ای نیست. امروزه کمپانی‌های زیادی این کار را با کمک محصولاتی به نام شامپوهای رنگ برای شما ساده تر کرده اند. این شامپوها حاوی پیگمنت‌های رنگی به همراه اکسیدان و ماسک مو هستند. استفاده از آنها به راحتی استفاده کردن از شامپو است و ماندگاریشان نزدیک به دو تا سه هفته است. البته توصیه میکنم که به استفاده مداوم از آنها اصلا عادت نکنید. چرا که استفاده بیش از حد از این شامپوها می‌تواند آسیب‌های زیادی به مو وارد کند. بهتر است هر دو ماه یکبار از این شامپوها استفاده کنید.
بهترین روش شستشوی موها کدام است؟
بعد از اینکه شامپوی مناسب خود را پیدا کردید، قطعا گام بعدی این است که بدانید چطور باید به بهترین شکل از آن استفاده کنید. شستشوی صحیح موها و داشتن روتین مناسب برای مراقبت از آن به شما کمک می‌کند همیشه موهایی سالم و زیبا داشته باشید. بنابراین اگر می‌خواهید شستشوی صحیح موها را یاد بگیرید و با بهترین روتین مراقبتی آشنا شوید این گزارش را حتماً بخوانید: آموزش شست و شوی سر در 6 مرحله؛ بایدها و نبایدهای شستن موها
کلام آخر
شامپوها مهمترین محصولات مرتبط با موی ما هستند. بنابراین شناخت آنها براساس جنس و نیاز موهای شما بی‌نهایت مهم است. سعی کنید با اسامی‌ترکیبات شیمیایی به کار رفته در شامپوها آشنا شوید. همچنین نحوه استفاده از آنها را هم جدی بگیرید.
آیا موارد ارائه شده در مورد شامپو برای شما جذاب و مفید بود؟ شما نیز می‌توانید تجربیات خود را با ما و دیگر مخاطبین موهیتو در قسمت دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
بهترین شامپوها برای موهای چرب شامپوهای حاوی زینک هستند. این شامپوها حاوی سولفات بوده و قدرت شویندگی بالایی دارند. البته بهتر است افراد با موهای چرب موهایشان را به شستشوی زیاد عادت ندهند. چرا که شسشتوی زیاد موی چرب باعث چرب‌تر شدن موها و ایجاد یک سیکل منفی می‌شود.
بهترین انواع شامپو برای موهای خشک شامپوهای بدون سولفات و پارابن هستند. بعضی از انواع شامپوها که حاوی روغن‌های نرم کننده مو هستند به درمان خشکی مو کمک می‌کنند. افراد دارای موی خشک باید تعداد دفعات شسشتوی موی خود را به حداقل برسانند.
شامپوها عموماً شوینده‌های موقتی هستند و تاثیر زیادی بر درمان ریزش مو ندارند. البته افرادی که با مشکل ریزش مو مواجهند می‌توانند شامپوهای تخصصی مخصوص درمان ریزش مو را استفاده کنند. این شامپوها حاوی مواد محرک ریشه مو هستند و به رشد مجدد موها کمک می‌کنند.
شامپوهای مخصوص موهای رنگ یا کراتینه شده، عاری از سولفات هستند. سولفات عامل اصلی شویندگی در بیشتر شامپوهاست. این ماده باعث باز شدن پولک مو و از بین رفتن چربی موها می‌شود. برای اینکه ماندگاری کراتینه و رنگ موی شما بیشتر شود باید از شامپوهای با قدرت شویندگی کمتر استفاده کنید.
